muzyka

Muzyka jako podłoże wczuwania się widza w treść filmu

Mimo, iż na pozór funkcja ta może wydawaś się podobna do omawianych poprzednio w istocie rzeczy znacznie się różni. Mianowicie - w poprzednich rozdziałach opisywaliśmy w jaki sposób muzyka informuje o emocjach, podkreśla je. Tutaj natomiast omówimy działanie muzyki mające na celu, przybliżyć widza do filmu, wyłonić jego emocję towarzyszące oglądaniu - nie - będąc wyrazem emocji postaci filmowych. Poprzednio wymienione funkcje dotyczyły emocji bohatera filmowego, niniejsza ma za zadanie wzbudzić emocję widza.

Muzyka w powyższej funkcji zdolna jest to wychodzenia "poza" obraz - tzn. Nadać mu nowy sens, pobłębić emocje towarzyszące przeżywaniu sceny - pomóc widzowi w emocjonalnym ustosunkowaniu się do przebiegu filmu. (s.227). W odróżnieniu od poprzednich funkcji nie służy bezprośrednio nadaniu dramaturgii - a raczej naprowadzeniu na odpowiedni odbiór, percepcję dramaturgii. W tej roli może - uogólniać nastrój filmu, lub pewnego jego odcinka przylegając do sfery wizualności; - na zasadzie kontrastu komentować to co przynosi obraz, wpływając również na ocenę postaci, sympatię lub antypatię do nich. Może również dotyczyć minionych wydarzeń filmowych, przedłużając stosunek emocjonalny, odgrywając rolę podsumowania, lub dotyczyć atmosfery bieżącego odcinka fabuły, uzupełniać jego wypowiedź emocjonalną lub nawet wyprzedzać fakty jeszcze nie ukazane, zapowiadać swoim wyrazem tok dalszy. (s.228-229)

Przykładem wyżej wymienionych funkcji mogą być następujące filmy - "Iwan Groźny" - w scenie koronacji młodego cara wyraz emocjonalny chóru jest obiektywny, wiąze różne ujęcia postaci cara, funkcjonuje również jako muzyka w swojej naturalnej cierkiwenej roli. (s.230) Współczesnym przykładem mogą być liczne sceny podrózy w znakomitym filmie Davida Lyncha - "Prosta historia" - gdzie muzyka towarzyszy starcowi, przemierzającemu Stany Zjednoczone małym traktorkiem. Muzyka w pewnym stopniu jest odzwierciedleniem jego emocji, ale swoją groteskowością, lekkością wzbudza również w widzu subtelne emocje, tworząc obrazy drogi przyjemnymi dla obserwacji. Doskonale pomaga widzowi wczuć się w nastrój filmy.

Kolejną metodą jest działanie muzyki kontrastujące obraz. Tutaj muzyka przeciwstawia się wizualności własnym nurtem wyrazowym. Przykładem może być film "Godziny nadzieji" gdzie, muzyka jazzowa, służąca zwykle tańcom i rozrywce, ilustruje wjazd czołgów niemieckich, wybrzmiewając również w trakcie niszczenia przez czołgi drzew, ogrodów itp. (s.232)

W filmie "Kaci także umierają", dostrzec możemy działanie kolejnej funkcji. Przy pojawieniu się na ekranie portretu Hitlera, muzyka ostrym brzmieniem wywołuje w widzu niechęć, negatywny stosunek do okazanej postaci. (s.232)

Doskonałym przykładem działania funkcji wczuwania się dzieki muzyce, wskazuje poruszany w rozdziale dotyczącym deformacji materiału dźwiękowego - film "Łowca androidów". Tutaj elektroniczna muzyka skomponowana przez zespół Vangelis, idealnie swoimi dźwiękami towarzyszy futurystycznej atmosferze całego filmu, jak również tajemniczości fabuły. Kolejnymprzykładem może być wspomniany wcześniej film"Million Dollar Hotel" - w którym, muzyka już przed pierwszym ujęciem kamery określa nastrój filmu, oraz rodzaj emocji których będzie dotyczyć.

Ciekawym zastosowaniem omawianej funkcji jest również metoda, w której jeden muzyczny odcinek występuje wielokroć w różnych scenach filmu, stanowiąc wspólny mianownik emocjonalny. Przykładem tu może być powtarzalność motywu w filmie Krzysztofa Kieślowskiego "Trzy kolory - Niebieski", gdzie ważnym dla bohaterki scenom towarzyszy odegrany na fortepianie akord, podkreślający powagę sytuacji. Muzyka w ten sposób często działa nieświadomie na widza, łącząc ze sobą rozproszone w czasie wątki fabuły. Powyższa funkcja jest jedną z najpowszechniej używanych w dzisiejszym kinie, dającą się zauważyć w niemal każdym filmie.